ค
คราบหินปูนหรือคราบหินน้ำลาย เป็นคราบที่ติดตามผิวฟัน มีลักษณะแข็ง สีเหลืองน้ำตาลหรือดำ เกิดจากการสะสมของคราบอาหารที่แปรงออกไม่หมดรวมตัวกับแบคทีเรียและแร่ธาตุในน้ำลายจนเกิดการแข็งตัวคล้ายหิน จึงเป็นที่มาของชื่อหินปูนหรือหินน้ำลายนั่นเอง
นอกจากนี้ คราบหินปูนยังเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดโรคเหงือกอักเสบ เนื่องจากหินปูนเป็นที่อยู่อาศัยของเชื้อแบคทีเรีย ลักษณะของโรคเหงือกอักเสบมักจะเป็นไปอย่างช้าๆ ไม่ค่อยแสดงอาการเจ็บ โดยอาการที่พบได้บ่อยคือมีเลือดออกง่ายขณะแปรงฟัน มีกลิ่นปาก เหงือกบวมแดง และฟันโยก เนื่องจากการอักเสบเรื้อรังจนเกิดการละลายของกระดูกล้อมรอบเบ้าฟัน เป็นสาเหตุให้ต้องถอนฟันทิ้ง
เพื่อป้องกันการเกิดคราบหินปูนและลดความเสี่ยงของโรคร้ายที่จะตามมา ดังนั้นเราจึงควรดูแลรักษาช่องปากให้สะอาดอยู่เสมอด้วยการแปรงฟันให้ถูกวิธี โดยควรแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ครั้งละ 2 นาที แปรงให้ทั่วช่องปากทั้งด้านในด้านนอกและด้านบดเคี้ยวของฟัน และควรใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง เพื่อกำจัดเศษอาหารบริเวณซอกฟันโดยการเลื่อนไหมขึ้นลงเบาๆ บริเวณคอฟัน
นอกจากการดูแลด้วยตนเองแล้ว ควรไปพบทันตแพทย์อย่างน้อยปีละ 2 ครั้งเป็นประจำ เพื่อตรวจสุขภาพฟัน เนื่องจากคราบหินปูนที่ก่อตัวขึ้นมาแล้วมักจะมีลักษณะเหนียวและแข็ง ไม่สามารถกำจัดออกได้ด้วยการแปรงฟันเพียงอย่างเดียวต้องใช้เครื่องขูดหินปูน โดยให้ทันตแพทย์เป็นผู้กำจัดออกให้
อย่างไรก็ตามสิ่งสำคัญที่สุดคือการป้องกัน ถ้าเราสามารถแปรงฟันได้อย่างสะอาดปราศจากคราบอาหารตั้งแต่แรก ก็จะไม่เกิดคราบหินปูนบนผิวฟันและลดความเสี่ยงในการเกิดโรคเหงือกอักเสบได้
