21 เมษายน 2565-ดร.ทองเปลว กองจันทร์ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นประธานพิธีบวงสรวงคันไถในงานพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ปี 2565 โดยมี นายเข้มแข็ง ยุติธรรมดำรง อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร และผู้บริหารกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เข้าร่วม ณ อาคารจัดเก็บคันไถ กรมส่งเสริมการเกษตร กรุงเทพมหานคร โดยพิธีบวงสรวงคันไถ ได้เริ่มในเวลา 11.30 น. ประธานในพิธีจุดเทียนธูปบูชาเครื่องสังเวยบวงสรวงคันไถ พราหมณ์พิธีกล่าวนำคำอธิษฐานจิต จากนั้นประธานปักธูปบนเครื่องสังเวยบวงสรวงคันไถ อธิบดีกรมส่งสริมการเกษตร และผู้บริหาร ปักธูปบนเครื่องสังเวยบวงสรวงคันไถ ลำดับต่อมาประธานโปรยข้าวตอกดอกไม้บริเวณปะรำพิธีที่ตั้งคันไถ พราหมณ์พิธีประพรมน้ำเทพมนตร์ และเจิมแป้ง ประธานและอธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร นำมาลัยคล้องคันไถ ผู้บริหารที่ร่วมในพิธีนำมาลัยมาวางบนพานหน้าคันไถ เป็นอันเสร็จพิธี
ดร.ทองเปลว กองจันทร์ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กล่าวว่า กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้มอบหมายให้กรมส่งเสริมการเกษตร จัดเก็บ ดูแลรักษา ซ่อมแซมปรับปรุงคันไถ ตลอดจนจัดเตรียมคันไถเพื่อเข้าร่วมวันซ้อมย่อยวันซ้อมใหญ่ และวันงานพระราชพิธีฯ มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยในช่วงเดือนเมษายนก่อนพระราชพิธีของทุกปีจะดำเนินการซ่อมแซ่มปรุบปรุงคันไถให้มีสภาพสมบูรณ์พร้อมใช้งาน และจัดพิธีบวงสรวงคันไถ เพื่อความเป็นสิริมงคลและสร้างขวัญกำลังใจแก่เจ้าหน้าที่และผู้ปฏิบัติงาน
ทั้งนี้ คันไถเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการเตรียมดินก่อนปลูกข้าวมาตั้งแต่อดีต และถูกนำมาใช้ประกอบพิธีไถหว่านในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ซึ่งคันไถที่ใช้ในปัจจุบัน สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2539 โดยเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมหนองโพ จังหวัดราชบุรี น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมสร้างถวาย พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ด้าน นายเข้มแข็ง ยุติธรรมดำรง อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร กล่าวเพิ่มเติมว่า ชุดคันไถประกอบด้วย 4 ส่วนสำคัญคือ 1) คันไถ ขนาดความสูงวัดจากพื้นถึงเศียรนาค 2.26 เมตร และยาวจากเศียรนาคถึงปลายไถ 6.59 เมตรทาสีแดงชาด หัวคันไถทำเป็นเศียรพญานาคลงรักปิดทอง ลวดลายประดับเป็นลายกระจังตาอ้อยลงรักปิดทองตลอดคัน ปลายไถหุ้มผ้าขาวขลิบทองสำหรับมือจับ 2) แอกเทียมพระโค ยาว 1.55 เมตร ตรงกลางประดับด้วยรูปครุฑยุดนาคหล่อด้วยทองเหลืองลงรักปิดทองอยู่บนฐานบัว ปลายแอกทั้งสองด้านแกะสลักเป็นรูปเศียรพญานาคลงรักปิดทองลวดลายประดับเป็นลายกระจังตาอ้อยลงรักปิดทองตลอดคัน ปลายแอกแต่ละด้านมีลูกแอกทั้งสองด้านสำหรับเทียมพระโคพร้อมเชือกกระทาม 3) ฐานรอง เป็นที่สำหรับรองรับคันไถพร้อมแอก ทำด้วยไม้เนื้อแข็งทาด้วยสีแดงชาด มีลวดลายประดับเป็นลายกระจังตาอ้อยลงรักปิดทองทั้งด้านหัวไถและปลายไถ และ 4) ธงสามชาย เป็นธงประดับคันไถติดตั้งอยู่บนเศียรนาคทำด้วยกระดาษและผ้าสักหลาด เขียนลวดลายลงรักปิดทองประดับด้วยกระจกแวว มีพู่สีขาวประดับเป็นเครื่องสูงชนิดหนึ่งเพื่อประดับพระเกียรติ ธงสามชายมีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยม ฐานยาว 41 เซนติเมตรสูง 50 เซนติเมตร และเสาธงยาว 72 เซนติเมตร
