ทุเรียน เป็นคำที่นำมาจากภาษาชวา-มลายู durian (อ่านว่า ดุ -รี-อัน) แปลว่า ผลไม้มีหนาม. จังหวัดที่มีชื่อเสียงว่าปลูกทุเรียนได้ผลดีและมีมากในอดีตคือจังหวัดนนทบุรี ซึ่งมีการปลูกสืบเนื่องกันมาตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนกลาง
ทุเรียนจากจังหวัดนนทบุรีเรียกว่า ทุเรียนสวน. ทุเรียนที่ปลูกที่จังหวัดอื่น ๆ เรียกว่า ทุเรียนนอก. ภายหลังมีการนำพันธุ์ทุเรียนสวนไปปลูกแทนทุเรียนนอกในจังหวัดต่าง ๆ แล้วเรียกชื่อตามภาคหรือตามจังหวัดที่ปลูก เช่น ทุเรียนใต้ ทุเรียนจันท์ ทุเรียนระยอง
ทุเรียนมีหลายพันธุ์ ชื่อทุเรียนมักเรียกตามรูปร่างหรือลักษณะ เช่น กระดุม ก้านยาว กำปั่น อีหนัก อีลวง กระปุกทอง อีบาตร สีนาก.
เรียกตามชื่อสถานที่ปลูก เช่น หลงลับแล ปลูกที่อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ขุนนนท์ ซึ่งปลูกที่เขตบางขุนนนท์.
หรือตามชื่อเจ้าของผู้ปลูกหรือผู้ผสมพันธุ์ เช่น กบแม่เฒ่า กบตาขำ กบสุวรรณ
นอกจากนี้ยังมีชื่ออื่น ๆ อีกมาก เช่น พวงมณี สาวน้อย ย่ำมะหวาด ชายมะไฟ ทองย้อยฉัตร พันธุ์ที่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน คือหมอนทอง ชะนี ก้านยาว
ที่มา : บทวิทยุรายการ “รู้ รัก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ ๑๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๒ เวลา ๗.๐๐-๗.๓๐ น.
สำนักงานราชบัณฑิตยสภา