คำถาม: วัคซีนป้องกับโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าทำให้เกิดการอุดตันของเลือดและภาวะเกล็ดเลือดต่ำ จริงหรือไม่
ตอบ: สืบเนื่องจากประกาศของหน่วยงานกำกับดูแลด้านยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพของสหราชอาณาจักร (MHRA) และหน่วยงานกำกับดูแลด้านยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพของยุโรป (EMA) เมื่อวันพุธ ที่ 7 เมษายน 2564 ผลการตรวจสอบพบว่า มีความเป็นไปได้ที่จะมีความเชื่อมโยงกับกรณีการเกิดลิ่มเลือดที่ผิดปกติในร่างกายของผู้ที่ได้รับวัคซีนของแอสตร้าเซนเนก้าบางราย ซึ่งถือว่าพบได้ยากมากในประชาชนกว่า 34 ล้านคนที่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าในสหราชอาณาจักรและสหภาพยุโรป (WHO, เกือบ 200 ล้านคน ทั่วโลก)
จากผลการตรวจสอบเชิงลึกใน 62 ราย ที่มีภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำที่รับเลือดจากสมอง และ 24 ราย ที่มีภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำในช่องท้อง (ข้อมูล ณ วันที่ 22 มีนาคม 2564) และส่วนใหญ่เป็นรายงานจากสหภาพยุโรปและสหราชอาณาจักรซึ่งมีผู้ได้รับวัคซีนแล้วประมาณ 34 ล้านรายขณะนี้ จากรายงานดังกล่าวพบว่าภาวะนี้ส่วนใหญ่พบในสตรีที่มีอายุน้อยกว่า 60 ปี ภายในระยะเวลา 2 สัปดาห์หลังการฉีดวัคซีน จากหลักฐานที่มีอยู่ในปัจจุบัน ยังไม่สามารถยืนยันปัจจัยเสี่ยงที่เฉพาะเจาะจงได้
ความเสี่ยงของการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันในประชากรที่ได้รับวัคซีน คิดเป็น 4 คน ในประชากรหนึ่งล้านคนซึ่งถือเป็นสัดส่วนที่น้อยมาก
ในขณะเดียวกัน หน่วยงานทั้งสองแห่งยังยืนยันอีกครั้งว่า โดยภาพรวมแล้ววัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าสามารถช่วยป้องกันการเจ็บป่วยจากโรคโควิด-19ในทุกระดับความรุนแรงได้และประโยชน์เหล่านี้นั้นยังคงมีมากกว่าความเสี่ยงที่จะเกิดอาการไม่พึงประสงค์
ที่มา:
https://www.ema.europa.eu/en/news/astrazenecas-covid-19-vaccine-ema-finds-possible-link-very-rare-cases-unusual-blood-clots-low-blood
https://www.gov.uk/government/news/mhra-issues-new-advice-concluding-a-possible-link-between-covid-19-vaccine-astrazeneca-and-extremely-rare-unlikely-to-occur-blood-clots
คำถาม: EMA / MHRA ประกาศห้ามใช้วัคซีนป้องกับโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าแล้วหรือไม่ หรือมีกฎเกณฑ์ / ข้อบังคับในการใช้วัคซีนอย่างไรบ้าง
ตอบ: ทั้ง MHRA และ EMA ได้มีการขอให้แอสตร้าเซนเนก้าเพิ่มเติมข้อมูลบนฉลากวัคซีนที่ใช้ในสหราชอาณาจักรและสหภาพยุโรป ทั้งนี้ยังไม่สามารถระบุถึงปัจจัยเสี่ยงใดๆ อาทิ อายุ เพศหรือสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ซึ่งพบได้ยากมากนี้
อย่างไรก็ตาม หน่วยงานทั้งสองมีความเห็นต่อเหตุการณ์นี้ว่า ถึงแม้ว่าจะยังไม่มีข้อพิสูจน์ถึงความเชื่อมโยงเชิงเหตุและผลที่ชัดเจนระหว่างการฉีดวัคซีนและการเกิดภาวะลิ่มเลือดที่ผิดปกติในร่างกาย แต่ก็มีความเป็นไปได้ที่จะมีความเชื่อมโยงกัน ดังนั้น จึงขอให้ระบุว่าเป็นผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้ยากมาก
ที่มา:
https://www.ema.europa.eu/en/news/astrazenecas-covid-19-vaccine-ema-finds-possible-link-very-rare-cases-unusual-blood-clots-low-blood
https://www.gov.uk/government/news/mhra-issues-new-advice-concluding-a-possible-link-between-covid-19-vaccine-astrazeneca-and-extremely-rare-unlikely-to-occur-blood-clots
คำถาม: วัคซีนป้องกับโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าสามารถใช้ได้ในคนช่วงอายุใดบ้าง
ตอบ: ในขณะนี้ หน่วยงานกำกับดูแลยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพแห่งสหราชอาณาจักร (MHRA) ยังไม่ได้มีการจำกัดช่วงอายุของผู้ที่สามารถได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าแต่อย่างใด โดยวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าสามารถฉีดให้แก่ผู้ที่อายุมากกว่า 18 ปี ขึ้นไป โดยจะต้องคำนึงถึงปัจจัยด้านสุขภาพอื่น ๆ ประกอบการฉีดด้วย
สำหรับคณะกรรมการร่วมว่าด้วยการให้วัคซีนและการสร้างภูมิคุ้มกันโรค (Joint Committee on Vaccination and Immunisation—JCVI) ซึ่งเป็นคณะผู้เชี่ยวชาญอิสระที่มีบทบาทในการให้คำแนะนำเกี่ยวกับวัคซีนแก่รัฐบาลสหราชอาณาจักร แนะนำให้ประชาชนที่มีอายุต่ำกว่า 30 ปี รับวัคซีนชนิดอื่นแทน
ทั้งนี้การจำกัดช่วงอายุขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของหน่วยงานที่กำกับดูแลในแต่ละประเทศ
คำถาม: การฉีดวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้ามีผลข้างเคียงอย่างไรบ้าง และความร้ายแรงของผลข้างเคียงแต่ละอันเป็นยังไง
ตอบ:
ผลข้างเคียงที่พบได้ทั่วไป (Normal side-effect) :
ประกอบไปด้วย อาการปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ หรือ คลื่นไส้ เจ็บคอ มีอาการคล้ายไข้หวัด บวมแดงร้อนบริเวณตำแหน่งที่ฉีด ฯลฯ ซึ่งในเบื้องต้นผู้เข้ารับการฉีดวัคซีนสามารถเฝ้าสังเกตอาการได้ ซึ่งอาการดังกล่าวสามารถหายเองได้ภายใน 2-3 วัน หรือในช่วงสัปดาห์แรก
ผลข้างเคียงรุนแรง (Severe side-effect):
อาการไม่พึงประสงค์ที่มีรายงานพบบ่อยมากที่สุดคือ กดเจ็บบริเวณที่ฉีด ปวด บริเวณที่ฉีด ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อ มี ไข้หนาวสั่น และปวดตามข้อ คลื่นไส้ อาการไม่พึงประสงค์ส่วนใหญ่มี ความรุนแรงในระดับน้อยถึงปานกลาง และโดยทั่วไปมีอาการดีขึ้นภายใน 2-3 วันหลังจากฉีดวัคซีน ภายในวันที่ 7 อุบัติการณ์ของอาสาสมัครที่เกิดอาการไม่พึงประสงค์เฉพาะที่หรือทั่วร่างกายเท่ากับร้อยละ 4 และร้อยละ 13 ตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบโดสแรก อาการไม่พึงประสงค์ที่รายงานพบหลังจากโดสที่สองมีความรุนแรงน้อยกว่า และ มีการรายงานความถี่ที่น้อยกว่า
https://www.azcovid-19.com/content/dam/azcovid/pdf/thailand/th-epil-azd1222-th.pdf
การเกิดลิ่มเลือดที่ผิดปกติในร่างกายร่วมกับภาวะเกร็ดเลือดต่ำ อาจทำให้มีอาการดังต่อไปนี้ เช่น หายใจติดขัด เจ็บหน้าอก บวมที่ขา ปวดท้องแบบต่อเนื่องโดยเฉพาะบริเวณระดับสะดือ อาการผิดปกติของระบบประสาท ซึ่งรวมถึงอาการปวดศีรษะรุนแรงต่อเนื่อง สายตาพร่ามัว หรือมีจุดจ้ำเลือดใต้ผิวหนังในบริเวณที่ไม่ใช่ตำแหน่งที่รับการฉีดวัคซีน ซึ่งผู้รับวัคซีนจะต้องทำการติดต่อไปยังแพทย์ผู้เกี่ยวข้องเพื่อทำการรักษาในทันทีหากมีอาการที่สงสัยภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดร่วมกับภาวะเกล็ดเลือดต่ำ
คำถาม: วัคซีนโควิด-19 ยังมีความจำเป็นอยู่หรือไม่ เมื่อเทียบกับความเสี่ยงที่มีจากผลข้างเคียงหลังฉีดวัคซีน
ตอบ: ด้วยประสิทธิผลและประโยชน์ที่จะได้รับจากวัคซีนป้องกันโควิด-19 ของแอสตร้าเซนเนก้าที่สามารถช่วยป้องกันการเจ็บป่วยจากโรคโควิด-19 ในทุกระดับความรุนแรงได้และประโยชน์เหล่านี้นั้นยังคงมีมากกว่าความเสี่ยงที่จะเกิดอาการไม่พึงประสงค์
https://www.ema.europa.eu/en/news/astrazenecas-covid-19-vaccine-ema-finds-possible-link-very-rare-cases-unusual-blood-clots-low-blood
https://www.gov.uk/government/news/mhra-issues-new-advice-concluding-a-possible-link-between-covid-19-vaccine-astrazeneca-and-extremely-rare-unlikely-to-occur-blood-clots
