ในหลักธรรมคำสอนของพุทธะ ท่านแนะแนวความคิดทางด้านจิตใจ ที่พระพุทธเจ้า พระอรหันตสาวกท่านประพฤติปฏิบัติผ่านมาแล้วเราต้องนำมาเป็นกระจกเงาของเราอยู่เสมอ ถ้าเรามีแต่พูดเรื่องความเฉลียวฉลาดปราดเปรื่อง เรื่องการปกครองการดูแลการบ้านการเมืองการบริหารจัดการทำมาค้าขายอย่างเดียว ว่าข้าไม่มีการขาดตกบกพร่อง อันนี้เป็นคดีโลก
แต่พ่อแม่ครูบาอาจารย์ตั้งแต่พระพุทธเจ้าพระอรหันต์สาวกลงมา ท่านไม่ได้เอาอะไรไปสักอย่าง มีแต่ว่าถ้าท่านเป็นพระอรหันต์ ท่านก็เข้าสู่นิพพาน แต่นอกนั้นไม่แน่นอน ไม่รู้จะไปทางไหน เพราะจิตใจไม่ได้ฝึกฝน
แล้วจิตใจตัวนามธรรมจุดนี้เราจะฝึกยังไง ที่จะเอาอาหารเข้าสู่จิตใจ อันนี้พวกเราต้องศึกษา ถ้าไม่ศึกษาก็จะไม่รู้ ขนาดวิชาในโลก วิชาเลี้ยงร่างกายเรายังศึกษาไม่รู้กี่แขนงในมหาวิทยาลัยในสถาบันต่างๆ แต่วิชาธรรมะ เราจะว่าเป็นวิชาทางเลือกก็ไม่ถูก มันเป็นวิชาจำเป็นจริงๆ เป็นวิชาที่จะต้องศึกษา ไม่ใช่วิชาทางเลือก เพราะถึงจะเลือกหรือไม่เลือกเราก็ต้องเดินไปถึงจุดนั้นคือความตาย และเมื่อความตายเข้ามาถึงแล้วเราจะเดินยังไง จะไปยังไงในจุดที่ใจจะขาดนั้น จริงไหม ไม่มีใครปฏิเสธ มีแต่ไม่อยากจะคิดเพราะมันติดอยู่ในโลกในการเป็นอยู่ ในทรัพย์สมบัติ
ในหลักของพุทธศาสนาท่านจึงให้คิดถึงความตายไว้อยู่เสมอ ถ้าเราคิดถึงความตาย เราจะมีช่องทาง วิธีการ ในเมื่อจุดนั้นมาถึง เราจะทำอย่างไร ต้องคิดเอาไว้ เหมือนกับว่าเราอยู่บ้านของเราดีๆ ถ้ามีไฟไหม้ขึ้นมาเราจะออกทางไหนในบ้านของเรา และสมบัติที่มีค่ามากที่สุดในบ้านของเรา อยู่ตรงไหน เราเก็บไว้อย่างไร ถ้ามีวันนั้นถึงเราก็ต้องกระโดดไปเอาจุดนั้นออกมาก่อนติดตัวไปด้วย
นี่เป็นอุปมาอุปไมยให้กับพวกเราท่านทั้งหลายได้ฟัง เราเกิดมาทั้งที ได้พบพระพุทธศาสนาได้พบพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า พ่อแม่ครูบาอาจารย์ อย่าไปหมกมุ่นอย่าไปคิดแต่เรื่องทำมาหาเลี้ยงชีพอย่างเดียว ทางด้านจิตใจการเป็นอยู่ก็ต้องวางแผนด้วย ว่าเมื่อไฟไหม้เข้ามา เราจะออกทางไหน เราจะทำอย่างไร ถ้ามีภัยพิบัติขึ้นมา น้ำท่วมแผ่นดินไหวไฟไหม้ อะไรก็ตามที่เกิดขึ้น เราจะทำอย่างไร เมื่อถึงจุดจบ เราจะทำอะไรบ้าง มองดูตนเองเสมอ อีกสักวันข้าจะต้องตาย
เมื่อคิดแล้วก็วางแผนว่าเมื่อถึงจุดนั้นเราจะปฏิบัติตนอย่างไร จะชำระใจอย่างไรที่จะหลุดพ้นจากอาสวกิเลส ไม่มาเวียนว่ายตายเกิด อันนี้เป็นหน้าที่ของแต่ละคนแต่ละท่านที่จะต้องคิดวิธีการแก้ไข ไม่มีใครช่วยกันได้ในจุดนั้น มีแต่แนะนำกัน นี่เป็นคำกล่าวย้ำเตือนสำหรับพวกเราทุกๆท่าน
หลวงพ่ออินทร์ถวาย สันตุสสโก
จากพระธรรมเทศนา “คดีโลก คดีธรรม หนีกันไม่ได้”
แสดงธรรมเมื่อวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๓
