มนุสฺสปฏิลาโภ เกิดมาเป็นมนุษย์เป็นลาภอันประเสริฐ เราเปรียบเทียบดูสิ ชีวิตของเรากับชีวิตสัตว์เดรัจฉาน สิงโตไปกัดช้าง ไปสู้วัวป่า ควายป่า อย่างนี้ เก้ง กวาง ถ้าเราไปเกิดเป็นสัตว์เดรัจฉานอย่างนั้น พวกเราจะหาความสุขได้ไหม หวาดระแวงตลอดเวลา แต่ว่าเราเกิดมาเป็นมนุษย์แล้ว แล้วยังมาเบียดเบียนกันจนหาความปลอดภัยในชีวิตทรัพย์สินในชีวิตไม่ได้ อันนี้ “ปฏิรูปเทสวาโส จะ” ไปเกิดก็จริงอยู่ เกิดเป็นมนุษย์ก็จริงอยู่แต่ว่าเกิดผิดที่ผิดทาง ผิดสถานที่ผิดที่ไปเกิดตรงที่จะเดือดร้อนวุ่นวาย อันนั้นถือว่าไม่ใช่ผู้มีบุญไปเกิด เกิดขึ้นมาก็เดือดร้อน
แต่พวกเรานับว่าเป็นผู้โชคดี เกิดในประเทศไทย แผ่นดินก็ไม่ไหว หนาวก็ไม่หนาวมาก ไม่ถึงกับธรรมชาติฆ่าพวกเรา เพราะพวกเราเกิดในปฏิรูปเทส มีสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นใหญ่ เป็นหลัก เป็นผู้ปกครองให้กับพวกเรา เป็นผู้มีพระคุณต่อพวกเรา คงจะมีบุญเก่าของเราที่นำมาเกิด พวกเราจึงได้เกิดในพื้นแผ่นดินแห่งนี้
เมื่อเกิดขึ้นมาแล้วพวกเราควรตั้งตนให้ชอบ อัตตสัมมาปณิธิ ให้ตั้งตนไว้ชอบ อย่าไปทำเกเร อย่าไปทำความชั่ว เสียหาย อันไหนดี อันนี้ควร คิดดี พูดดี ทำดี ในเมื่อพวกเราได้เกิดมาเป็นมนุษย์แล้ว ยังได้พบพระพุทธศาสนาอีก นับว่าเป็นผู้โชคดีหลายชั้
เพราะฉะนั้น ขอให้พวกเราทุกๆ ท่านนะ
มนุสฺสปฏิลาโภ เกิดมาเป็นมนุษย์เป็นลาภอันประเสริฐ เกิดมาเป็นมนุษย์ไม่ใช่ว่าเป็นมนุษย์ดีทีเดียวก็ไม่ใช่นะ
มนุสสเดรัจฉาโน เกิดมาเป็นมนุษย์ก็จริงอยู่ แต่ใจเลวเหมือนสัตว์เดรัจฉาน แย่งอยู่แย่งกัน ไม่รู้จักสูงไม่รู้จักต่ำ เหมือนสัตว์เดรัจฉาน ร่างกายเป็นมนุษย์ใจเป็นสัตว์เดรัจฉานก็มี
มนุสสเปโต จิตใจเหมือนกับเปรตหิว โหยอยู่ตลอดเวลา ไม่รู้จักอิ่มไม่รู้จักพอ ไม่รู้จักพอเพียง เพียงพอ
มนุสสเทโว ร่างกายเป็นมนุษย์แต่จิตใจสูงเหมือนกับเทวดา รู้จักแบ่งปัน รู้จักโอบอ้อมอารี รู้จักเสียสละ รู้จักเขารู้จักเรา ควรจะแบ่งปัน ควรจะให้ความสงบสุขแก่มวลมนุษย์ชาติ ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น
มนุสสมนุสโส ร่างกายเป็นมนุษย์แต่จิตใจเป็นมนุษย์ เป็นผู้มีความเมตตาเขา-เรา เขา-เรา มีศีล ๕ ร่างกายเป็นมนุษย์จิตใจก็เป็นมนุษย์ เพราะไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน เห็นโทษในการเบียดเบียนกัน
มนุสสอริโย ร่างกายเป็นมนุษย์ก็จริงอยู่ แต่จิตใจเป็นพระอริยะบุคคล พระโสดา พระสกทา พระอนาคา พระอรหันต์
มนุสสพุทโธ ร่างกายของพระพุทธเจ้าก็เป็นมนุษย์ แต่จิตใจพระองค์เป็นพุทธะ
อันนี้ก็คือมนุษย์เรามีหลายระดับเหมือนกันนะ มันแบ่งขั้นตอน มันแบ่งชั้นวรรณะ แบ่งชั้นวรรณะตรงไหน ตรงที่การกระทำ ตรงที่คิด ตรงที่กระทำ ตรงที่พูด นั่นแหละ มันแบ่งวรรณะตรงจุดนั้นล่ะ แบ่งชาติชั้นวรรณะ แบ่งชาติความเป็นอยู่ตรงนั้น ตรงที่เราคิด ทำ พูด มันไม่ได้อยู่ตรงไหนนะ
เพราะฉะนั้น ขอให้พวกเราทุกๆท่าน คณะศรัทธาญาติโยม ลูกหลานทุกคน เป็นคนดี อยู่ในสถานะไหนมีความพร้อมเพรียงสามัคคี แต่อย่านำความโชคดีของตนเองตั้งตนไว้ไม่ชอบ ฉิบหายนะ ความฉิบหายมันอยู่ไม่ไกลเลย
หลวงพ่ออินทร์ถวาย สันสุสสโก
จากพระธรรมเทศนา “มนุษย์มีหลายระดับ”
แสดงธรรมเมื่อวันที่ ๒ พฤศจิกายน ๒๕๕๘
