สมัยที่ คุณไกรศักดิ์ ชุณหะวัณ เป็นประธานกรรมาธิการการต่างประเทศ วุฒิสภา ผมก็ได้เป็นรองประธานกรรมาธิการนี้ ซึ่งผมถือว่า เป็นงานในวุฒิสภา ที่ผมมีความภูมิใจ และได้ทุ่มเทให้กับงานในตำแหน่งนี้ อย่างเต็มที่และเต็มกำลังสี่ปีที่ผมเป็นสมาชิกวุฒิสภาจากการแต่งตั้ง และอีกหกปีที่ผมเป็นสมาชิกวุฒิสภาจากการเลือกตั้ง รวม 10 ปี ของการเป็นวุฒิสมาชิก ได้ผ่านการเป็น กรรมาธิการสามัญและกรรมาธิการวิสามัญมาก็หลายคณะ ผมไม่เคยเห็นผู้ที่เป็นประธานกรรมาธิการจะตั้งใจทำงานอย่างจริงจัง ทุ่มเทชนิดเอาเป็นเอาตาย และเสียสละเหมือน “คุณโต้ง”
เหนือสิ่งอื่นใด ท่านประธานไกรศักดิ์ เป็นผู้ที่มีความรอบรู้และเชี่ยวชาญกับมีประสบการณ์ทางด้านการต่างประเทศที่หาตัวจับได้ยากในประเทศไทย จึงทำให้การเป็นรองประธานในคณะนี้ของผม ได้รับความรู้ และประสบการณ์อย่างมากมาย สุดที่จะพรรณนา ผมจึงเคยพูดอยู่เสมอๆ ว่าคนอย่างคุณโต้ง อย่าว่าแต่ให้เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศเลย ให้ท่านเป็น “เลขาธิการองค์การสหประชาชาติ” ผมเชื่อว่าท่านก็จะทำหน้าที่นี้ได้เป็นอย่างดียิ่ง
เป็นที่ทราบกันดีว่าในแต่ละปีนั้น เมื่อถึงวาระสมัยปิดประชุม คณะกรรมาธิการต่างๆ ทั้ง ทางคณะกรรมาธิการสภาผู้แทนราษฎรและคณะกรรมาธิการวุฒิสภา ต่างก็ จะได้รับงบประมาณ จากเงินภาษีของประชาชน ให้ไปเที่ยว เอ๊ย! ไปดูงานในต่างประเทศ คณะละเป็นล้านๆ บาท แต่คณะกรรมาธิการต่างประเทศของคุณไกรศักดิ์ เมื่อไปดูงานต่างประเทศ ก็จะดูงานและทำงานหนักอย่างจริงจัง ในแต่ละวันจะมีแต่ศึกษา ดูงาน และประชุม ประชุม ประชุม บางคืนหลังจากรับประทานอาหารค่ำเสร็จแล้ว ก็ยังมีต้องไปประชุมต่อ ที่ทำเนียบเอกอัครราชทูตไทยของประเทศนั้นอีก
ในสมัยนั้นผมเป็นเจ้าของบริษัทออสก้าโนว่าทัวร์ ซึ่งรับบริการจัดการท่องเที่ยวได้ทั่วโลกโดยผมมีนโยบายที่ชัดเจนว่า บริษัทของเรา จะไม่รับงานให้กับหน่วยราชการบางแห่ง รวมทั้งไม่รับบริการงานให้รัฐสภาด้วย ซึ่งผมต้องขออนุญาตไม่ชี้แจงเหตุผล
มีอยู่ปีหนึ่ง กรรมาธิการ การต่างประเทศของคุณโต้งจะไปศึกษาและดูงานที่เมืองเปชวาร์ (Peshawar) ซึ่งเป็นเมืองชายแดนของประเทศปากีสถานอยู่ติดกับประเทศอัฟกานิสถานและมีปัญหารบพุ่งกันอยู่ตลอด ซึ่งไม่มีบริษัททัวร์บริษัทใด กล้ารับงานนี้เลย ท่านประธานไกรศักดิ์ จึงอ้อนวอนขอร้องขอให้บริษัทออสก้าโนว่าทัวร์ของผมช่วยรับงานนี้
ในฐานะผมเป็นรองประธานกรรมาธิการคณะนี้ จึงยอมรับงานนี้ โดยมีเงื่อนไขว่า บริษัทของผมจะพาท่านและชาวคณะไปที่เมืองเปชวาร์ได้ เราก็จะรอท่านอยู่ที่เมืองนี้ ส่วนท่านจะเลยเข้าไป ในอัฟกานิสถาน เราขอปฏิเสธ ขอให้ไปเอง โดยเราจะรออยู่ที่เหมือนเปชวาร์
เจ้าหน้าที่ของบริษัทผม เขาเปรยๆ กับผมว่า เห็นกรรมาธิการคณะอื่นๆ เขาไปดูงานที่ยุโรป ปารีส ลอนดอน สวิตเซอร์แลนด์ ฯลฯ แต่ทำไมคณะนี้ จึงเลือกมา ประเทศปากีสถาน ผมตอบว่า ท่านประธานไกรศักดิ์ ท่านสนใจเหตุการณ์และสถานการณ์ความขัดแย้งของประเทศแถบนี้
มีอยู่ปีหนึ่ง คณะของเราได้ไป ศึกษาและดูงานที่ประเทศฮอลแลนด์โดยมีจุดมุ่งหมายหลักหลักว่า
1.จะไปสอบสวนว่าเหตุใดเอกอัครราชทูตไทยประจำฮอลแลนด์ จึงเอาสถานทูตรวมทั้งที่ดินไปขายให้กับนักธุรกิจชาวต่างชาติ แม้ว่าคุณโต้งและคณะของเราจะตามล้วงตามควัก สืบสาวราวเรื่องอย่างจริงจังก็ไม่สามารถจะเอาสถานทูตไทยของเรากลับคืนมาเป็นสมบัติของไทยได้ เพราะการซื้อขายได้ทำกันอย่างถูกต้องตามกฏหมายและได้โอนกรรมสิทธิ์เป็นของผู้ซื้อไปเรียบร้อยแล้ว
คณะกรรมการทั้งคณะก็ “ใบ้รับประทาน” ไปตามๆ กัน
2.เราได้ไปศึกษาดูงานเรื่องที่ประเทศนี้มีกฎหมาย ให้ผู้ป่วยที่ไม่ต้องการจะทรมานจากโรคที่เป็นอยู่และมีความประสงค์จะ “ตาย” มีสิทธิ์ที่จะร้องขอให้แพทย์จัดการให้ ผู้ป่วยตายได้อย่างถูกต้องตามกฏหมาย
3.ได้ศึกษากฎหมายของประเทศนี้ที่อนุญาตให้ประชาชนเสพยาเสพติด เช่น กัญชาได้โดยไม่ผิดกฎหมาย ซึ่งมีเงื่อนไขและกฎกติกาอย่างมากมาย ท่านประธานโต้งได้พาผมไปดูงานในร้านกาแฟแห่งหนึ่งโดยไม่ได้บอกรายละเอียดผม เมื่อพนักงานนำเมนูของร้านมาให้ผมดูผมก็งงเพราะทุกเมนูและทุกรายการมันเป็นกัญชาทั้งสิ้น ผมก็งง แต่ไม่เมาเพราะไม่มีใครสั่ง หรือเสพผลิตภัณฑ์ของร้านนั้นเลยนอกจากสอบถามข้อมูลรายละเอียดต่างๆ จากทางร้าน
นอกจากนี้แล้ว ก็ยังมีการศึกษาและดูงานรวมทั้งการประชุมต่างๆ อีกมากมายก็ขออนุญาตไม่เล่า
ตอนหัวค่ำของวันที่ 11 นี้ คุณพิศมัย ผู้จัดการบริษัททัวร์ของผม ซึ่งเธอเคยพาคณะกรรมาธิการคณะนี้ไปดูงานในประเทศฮอลแลนด์ เธอบอกผมว่าคุณไกรศักย์ ได้เสียชีวิตแล้ว เธอพรรณนาว่าคุณโต้งมีคุณพ่อเป็นนายกรัฐมนตรีเป็นนายทหารยศพลเอก มีคุณแม่เป็นท่านผู้หญิงที่มีชื่อเสียง แต่แปลกใจมากที่คุณโต้งเป็นคนง่ายๆ เท้าติดดินกินง่ายนอนง่าย จะพักในโรงแรมธรรมดาๆ ก็ได้ ไม่เรื่องมากไม่เจ้ายศเจ้าอย่าง ให้บริการดูแลท่านและคณะของท่านแล้วสบายใจ ทั้งๆ ที่เหนื่อยมากจริงๆ
ไปต่างประเทศกับท่านคือการไปศึกษาและดูงานล้วนๆ อย่างจริงจัง ไม่เคยให้พาไป Shopping ไม่เคยให้พาไปท่องเที่ยว City tour ไม่เคยให้พาไปแหล่งบันเทิงใดๆ ทั้งสิ้น
คืนวันที่ 11 ผมนอนไม่หลับเลย ภาพในอดีตที่เคยทำงานร่วมกับท่านมันปรากฏขึ้นในสมองและจิตใจตลอดคืน เวลาประชุมกรรมาธิการการต่างประเทศผมมักจะนั่งติดกับท่านอยู่เสมอๆ และจำได้ไม่ลืมเลยว่า เวลาประชุมคุณโต้งจะมีสมุดโน๊ตบุ้คไว้จดบันทึกหรือเตือนความจำของท่าน แต่ท่านจะจดเป็นภาษาอังกฤษไม่ใช้ภาษาไทยเลย
หลับให้สบายเถอะครับอาจารย์ “โต้ง” ท่านประธาน ไกรศักดิ์ ชุณหวันฺ
จากผมเอง ดำรง ครับท่าน
