สายด่วนเลิกบุหรี่ 1600 เดินหน้าขยายการเข้าถึงบริการการเลิกบุหรี่ด้วยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ เตรียมเปิดตัว “น้องวันใหม่” AI QuitBot เลิกบุหรี่ 24 ชั่วโมง ที่จะเป็นผู้ช่วย และคู่คิดในการเลิกบุหรี่ในลักษณะของ QuitBuddy เป็นครั้งแรกในประเทศไทย ในวันที่ 31 พฤษภาคมนี้ ซึ่งตรงกับ “วันงดสูบบุหรี่โลก” เพื่ออำนวยความสะดวกและเพิ่มช่องทางการเข้าถึงสำหรับผู้ที่ต้องการเลิกบุหรี่ และผู้สนใจให้มากขึ้น โดยเฉพาะผู้ที่ไม่สะดวกที่จะติดต่อสายด่วนเลิกบุหรี่ ในเวลาทำการปกติ
รศ.ดร.จินตนา ยูนิพันธุ์ ผู้อำนวยการศูนย์บริการเลิกบุหรี่ทางโทรศัพท์แห่งชาติ (สายด่วนเลิกบุหรี่ 1600) เปิดเผยว่า ปัจจุบันสายด่วนเลิกบุหรี่ 1600 ถือเป็นหนึ่งในบริการเลิกบุหรี่หลัก ในแผนยุทธศาสตร์ชาติฯ ที่ทำหน้าที่ให้คำปรึกษาและกำลังใจ เป็นบริการฟรีทั้งการโทรเข้าหมายเลข 1600 และการรับสายบริการโทรกลับ แก่ผู้ต้องการเลิกบุหรี่ทั่วประเทศ โดยทำงานใกล้ชิดกับเครือข่ายการควบคุมยาสูบ มูลนิธิ กระทรวงสาธารณสุข และกรุงเทพมหานคร ตลอดจนหน่วยงานต่างๆ ที่จะรณรงค์ให้ประชาชนตระหนักถึงพิษภัยของบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า และรับรู้ประโยชน์เกี่ยวกับการเลิกบุหรี่ได้มากขึ้น โดยสายด่วนเลิกบุหรี่ จะมีเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญคอยให้คำแนะนำเชิงลึกเกี่ยวกับการวางแผนการเลิกบุหรี่ การรับมือกับอาการอยากสูบ วิธีการดูแลร่างกายและจิตใจในระหว่างการเปลี่ยนผ่านจากการสูบไปสู่การเลิก รวมถึงการให้กำลังใจเพื่อให้เลิกบุหรี่ได้สำเร็จ แต่การขอใช้บริการของสายด่วนฯ ของประชาชน ยังมีข้อจำกัดในด้านความสะดวก ในบางช่วงเวลาที่มีผู้ใช้บริการมาก อาจจะต้องรอคิว ทำให้ผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ ไม่ได้รับบริการในทันที โครงการสายด่วนฯ จึงได้นำระบบปัญญาประดิษฐ์ Generative AI มาพัฒนา Chatbot ภายใต้ชื่อ “น้องวันใหม่” เพื่อเป็นผู้ช่วยดิจิทัลที่สามารถให้บริการตลอด 24 ชั่วโมง ทุกวัน ไม่มีวันหยุด ซึ่งจะช่วยให้ผู้ที่อยากเลิกบุหรี่ สามารถเข้าถึงบริการได้มากขึ้น และรวดเร็วขึ้น ไม่ว่าจะเป็นช่วงเวลาใด
สายด่วนเลิกบุหรี่ 1600 เป็นบริการฟรีสำหรับคนไทย เปิดให้บริการเมื่อวันที่ 5 มกราคม 2552 ซึ่งได้มีการพัฒนากระบวนการเลิกบุหรี่ด้วยวิธีการที่หลากหลาย นอกจากบริการให้คำแนะนำในการบำบัดอย่างเป็นระบบแล้ว สายด่วนเลิกบุหรี่ ยังมีการให้กำลังใจอย่างต่อเนื่องเพื่อให้ผู้ที่ต้องการเลิกบุหรี่สามารถเลิกบุหรี่ได้สำเร็จ โดยในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา (ตุลาคม 2567 – 31 มีนาคม 2568) พบว่ามีผู้ติดต่อเข้ามาเพื่อต้องการเลิกบุหรี่ เป็นผู้สูบเองจำนวน 7,853 คน โดยเป็นการโทรเข้าหมายเลข 1600 จำนวน 4,890 คน และใช้บริการผ่านระบบ U-Quit (แจ้งให้ 1600 โทรกลับ) รวมถึงการส่งต่อมาจากภาคีเครือข่ายจำนวน 2,963 คน ผู้สูบเป็นเพศชาย ร้อยละ 87.3 เป็นเยาวชนที่มีอายุ 20 ปีหรือน้อยกว่า ร้อยละ 19.8 อายุ 21-30 ปี ร้อยละ 14.2 อายุ 30-40 ปี ร้อยละ 10.3 และอายุมากกว่า 60 ปี ร้อยละ 11.3 โดยในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา (พ.ศ. 2563-2567) มีผู้โทรเข้า 1600 เฉลี่ยปีละ 39,976 ราย ผู้ให้คำปรึกษาสามารถให้บริการได้ร้อยละ 84 ของจำนวนสายที่โทรเข้าทั้งหมด และช่วยให้เลิกบุหรี่ได้สำเร็จ ร้อยละ 32 ของจำนวนผู้ที่ได้รับคำปรึกษาสร้างแรงจูงใจ
จากรายงานการสำรวจสถานการณ์การสูบบุหรี่และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ปี 2567 โดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ ระบุถึงสถานการณ์การบริโภคยาสูบในปัจจุบันของประเทศไทยไว้ว่า อัตราการสูบบุหรี่ของคนไทยที่อายุ 15 ปีขึ้นไป คือร้อยละ 17.4 มีจำนวนผู้สูบบุหรี่ 9.9 ล้านคน และในการสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ในปี พ.ศ.2567 อัตราการสูบบุหรี่ของคนไทย ลดลง คือร้อยละ 16.5 และทีจำนวนผู้สูบ 9.8 ล้านคน จึงเห็นได้ชัดเจนว่า แม้จะมีแนวโน้มลดลง แต่จำนวนที่ลดลงเล็กน้อยเท่านั้น และในขณะเดียวกันกลับพบว่า ประชากรกลุ่มอายุ 15-24 ปีมีแนวโน้มสูบบุหรี่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะบุหรี่ไฟฟ้า ทำให้สายด่วนเลิกบุหรี่ 1600 ยังคงมีความจำเป็น ที่ต้องใช้ความพยายามช่วยให้ผู้ที่สูบบุหรี่ทั้งบุหรี่มวนและบุหรี่ไฟฟ้าเลิกบุหรี่ให้ได้มากขึ้น จึงทำการเปิดตัว “น้องวันใหม่” AI QuitBot ให้เป็นช่องทางการให้บริการรูปแบบใหม่เพื่อช่วยให้คนไทยทุกวัย เข้าใช้บริการของ สายด่วนเลิกบุหรี่ 1600 ให้มากขึ้น และเลิกบุหรี่ได้สำเร็จมากขึ้นด้วย
“น้องวันใหม่” AI QuitBot ได้รับการพัฒนาขึ้นมาจากการรวบรวมข้อมูลและคำแนะนำที่สั่งสมมาจากประสบการณ์ของเจ้าหน้าที่สายด่วนเลิกบุหรี่ 1600 โดยมีการวิเคราะห์รูปแบบคำถาม คำปรึกษายอดฮิต และปัญหาสำคัญที่มักเกิดขึ้นระหว่างการเลิกบุหรี่ เพื่อนำมาสร้างเป็นฐานข้อมูลที่สามารถตอบสนองผู้ใช้งานได้อย่างตรงจุด ตรงประเด็น มีประสิทธิภาพ และตรงกับแบบแผนการสูบบุหรี่ของคนไทย ระบบสามารถให้คำแนะนำขั้นตอน ตั้งแต่การชั่งใจ/ตัดสินใจเลิกบุหรี่ในช่วงที่ยังมีความลังเล การเตรียมตัวหักดิบก่อนการลงมือเลิกบุหรี่ เทคนิคการเอาชนะความอยากบุหรี่ วิธีรับมือกับอารมณ์และผลข้างเคียงที่เป็นอาการขาดนิโคติน ตลอดจนให้กำลังใจในระยะยาว ผู้ใช้งานสามารถโต้ตอบกับ “น้องวันใหม่” AI QuitBot ได้ผ่านการพิมพ์ข้อความ โดยระบบจะเลือกคำตอบที่เหมาะสมที่สุดสำหรับสถานการณ์นั้นๆ ซึ่งขณะนี้ “น้องวันใหม่” อยู่ในขั้นตอนของการทดสอบระบบขั้นสุดท้าย และจะเปิดใช้งานได้จริงในวันที่ 31 พฤษภาคมนี้ ซึ่งตรงกับวันงดสูบบุหรี่โลก
ผู้พัฒนาเชื่อว่า “น้องวันใหม่” AI QuitBot จะเป็นเครื่องมือที่ช่วยลดช่องว่างในการเข้าถึงบริการ โดยเฉพาะกับผู้ที่อาจจะรู้สึกไม่สะดวกใจในการโทรพูดคุยกับผู้ให้คำปรึกษาที่เป็นผู้เชี่ยวชาญ เพราะการตัดสินใจเลิกบุหรี่เป็นเรื่องใหญ่มากสำหรับหลายคน และอารมณ์ความรู้สึกในช่วงเวลานั้นมีผลต่อความสำเร็จของการเลิกอย่างมาก การมีใครสักคนให้คุยด้วยแม้เป็นในรูปแบบดิจิทัล ก็สามารถช่วยเป็นกำลังใจให้ผู้ที่ต้องการเลิกบุหรี่นั้นสามารถประสบความสำเร็จได้ ทั้งนี้การทำงานของ “น้องวันใหม่” AI QuitBot จะเป็นผู้ช่วยในการเลิกบุหรี่ในลักษณะของ QuitBuddy หรือเพื่อนร่วมทาง คือมุ่งเน้นให้ผู้ใช้ Chatbot มีความรู้ ความเข้าใจในการเสพติดนิโคตินของตนเอง และเข้าใจตัวกระตุ้นที่ทำให้ต้องสูบอย่างต่อเนื่อง ซึ่งหากพร้อมเข้าสู่กระบวนการบำบัด สามารถเข้าใช้บริการได้ทันที
“น้องวันใหม่” AI QuitBot เป็นเทคโนโลยีเว็บแอปพลิเคชัน Chatbot โดยใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ Generative AI ทำให้ผู้ใช้งานสามารถเข้าถึงข้อมูล คำปรึกษา และการสนับสนุนเพื่อเลิกบุหรี่ได้ทุกที่ทุกเวลา ไม่ว่าจะผ่านคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์พกพา ซึ่งเป็นทางเลือกที่สะดวกในการเข้าถึงบริการเพิ่มมากขึ้นได้เบื้องต้น ก่อนที่จะติดต่อไปยังผู้ให้คำปรึกษาสายด่วนเลิกบุหรี่ 1600 โดยกลุ่มเป้าหมายหลักของ Chatbot น้องวันใหม่ คือผู้ที่ต้องการเลิกบุหรี่ ต้องการทราบวิธีการเลิกบุหรี่หรือต้องการความช่วยเหลือในการเลิกบุหรี่ให้ประสบความสำเร็จ นอกจากนี้ยังมุ่งเน้นกลุ่มคนรุ่นใหม่ เยาวชนที่สูบบุหรี่และต้องการเลิกบุหรี่ ที่เป็น Digital Native คือมีพฤติกรรมการใช้สื่อสังคมออนไลน์ สื่อเทคโนโลยีแอปพลิเคชันใหม่ๆ อยู่เป็นประจำ
“การทำงานของสายด่วนเลิกบุหรี่และ “น้องวันใหม่” AI QuitBot นี้ จะค่อนข้างมีความแตกต่างกันอยู่บ้าง โดย “น้องวันใหม่” AI QuitBot เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการคำแนะนำเบื้องต้น และต้องการเข้าถึงข้อมูลได้ง่าย แม้ว่าจะไม่สามารถจัดการกับสถานการณ์ที่ซับซ้อนได้ดีเท่าผู้เชี่ยวชาญจากสายด่วน 1600 แต่สามารถติดตามการใช้งานของผู้ใช้และให้ข้อมูลเชิงลึกได้ และสามารถใช้งานได้ตลอด 24 ชั่วโมง ในขณะที่สายด่วน Quitline 1600 จะเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการคำปรึกษาโดยผู้เชี่ยวชาญที่สามารถตอบคำถามที่ซับซ้อนได้ และต้องการการสนับสนุนที่ครอบคลุมยิ่งขึ้น แต่จะต้องใช้บริการในช่วงเวลาที่กำหนดไว้”
ศูนย์บริการเลิกบุหรี่ทางโทรศัพท์แห่งชาติ เป็นหน่วยงานภายใต้มูลนิธิสร้างสุขไทย เป็นหน่วยบริการที่รับการส่งต่อเฉพาะด้าน บริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค เพื่อทำหน้าที่ให้บริการ “สายด่วนเลิกบุหรี่ 1600” บริการเลิกบุหรี่ทางโทรศัพท์ และการใช้เทคโนโลยีเป็นตัวกลาง เป็นบริการฟรีโดยมีพื้นที่ดำเนินการทั่วประเทศ โดยไม่มีค่าใช้จ่าย และสามารถเข้าใช้บริการของสายด่วนเลิกบุหรี่ได้ 6 ช่องทาง สำหรับ Chatbot น้องวันใหม่ เลิกบุหรี่ 24 ชั่วโมงนี้ จะเปิดให้ใช้งานอย่างเป็นทางการในวันที่ 31 พฤษภาคม 2568 นี้ นับเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามในการพัฒนาเครื่องมือดิจิทัลเพื่อส่งเสริมสุขภาพของคนไทย และช่วยลดอัตราการสูบบุหรี่ ซึ่งยังเป็นสาเหตุของโรคเรื้อรังและการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ผู้สนใจใช้บริการแช๊ตบอต “น้องวันใหม่” AI QuitBot สามารถเข้าใช้บริการได้ทาง https://quitbot.thailandquitline.or.th/ หรือแสกนเข้าเริ่มพูดคุยได้ตลอด 24 ชั่วโมง ไม่เสียค่าใช้จ่าย
