ผสมโรง
สันต์ สะตอแมน
ไม่ได้ปะหน้า-ทักทายกันมาหลายปี..
วันก่อน มีคนส่งคลิปไปให้ทางไลน์ เปิดดู เอ้า “โจนัส แอนด์เดอสัน” ฝรั่ง-นักร้องลูกทุ่งไทยนี่เอง หน้าตาหล่อเหลาจนเดาไม่ถูกว่า เป็นคลิปที่เพิ่งถ่าย หรือคลิปเก่าสมัยละอ่อนกันแน่?
แต่นั่นไม่ใช่ประเด็น จะคลิปเก่า-ใหม่ช่างเถอะ แต่ผมสนใจก็ตรง “ประเด็น” ที่ฝรั่งลูกทุ่งไทยได้สรรหา หยิบยกมาพูด-มาอธิบา
ซึ่งทำให้คนภาษาอังกฤษ snake–snake..fish-fish งูๆ-ปลาๆ อย่างผม ได้พอรู้–เข้าใจ ทั้งเห็นคล้อย-เห็นตาม พลางแอบภูมิใจลึกๆ..ก็อย่าพิรี้พิไรไปเลย อ่านที่ผม (พยายาม) ถอดคำพูด ณ บัดนาวเถอะ
ขึ้นต้น..โจนัสพูด (ไทย) ชัดถ้อยชัดคำพร้อมแอ็คติ้ง.. “สี่คำไทยที่แปลเป็นภาษาอังกฤษไม่ได้ตอนที่ 1”..
“น้ำใจ” จะแปลเป็นภาษาอังกฤษ Water heart?? Heart water?? น้ำใจ ก็แสดงว่าเลือดนะสิ ฮ่ะฮ่ะฮ่า ไม่ใช่หรอกฮะ น้ำใจก็รู้กันอยู่แล้วฮะ แต่มีคำแปลในภาษาอังกฤษไหม..ไม่มีนะฮะ
ให้แปลตรงตัวเป็นแค่คำเดียว ไม่มี บอกได้เลย บอกว่า Kindness? ความใจดี มันก็ยังไม่ถึง จะเรียกว่า Compassion? ก็น่าจะเป็นความสงสารมากกว่า Caring? การแคร์กัน ก็ยิ่งไม่ใช่น้ำใจนะสิ
Concern? ความห่วงใย ก็ยังไม่ถึง ไม่สุด สรุปจะแปลอย่างไรดีล่ะ ก็อาจจะต้องแปลแบบยาวๆ แล้วอธิบายไปเป็น Kindness and Compassion ก็ได้
แล้วทำไมไม่มีคำแปลสำหรับน้ำใจ ก็น่าจะเพราะว่า อันนี้คือเอกลักษณ์ไทยอย่างแท้จริงเลยนะฮะ เป็นสิ่งที่เป็นของคนไทย เป็นสิ่งที่คนไทยเป็น และไม่มีใครเหมือนเลยนะครับ!
คำต่อมา.. “เกรงใจ” ฮึ เกรงใจ Constrained heart? เกรงอยู่ในใจเหรอ?..เกรงใจ ถือว่าเป็นคำอัศจรรย์ของไทยอีกคำนึง ซึ่งแปลตรงตัวไม่ได้เลยจริงๆ นะครับ
เปิดกูเกิลดู มันก็จะบอกว่า Considerate แต่อันนั้นผมว่ามันเป็นเรื่องเอาใจใส่มากกว่า ถามว่า Feel bad? ไหม รู้สึกไม่ค่อยดี มันก็ไม่เชิงอีก
Combarrassed รึเปล่า ก็ไม่ใช่ใหญ่เลยฮะ อันนั้นน่าจะเป็นอะไรที่แบบอายเค้า ทีนี้บางทีมันก็เกิดคำถามว่า เอ๊ะ แล้วเกรงใจสรุปมันเป็นเรื่องที่ดีหรือเรื่องที่ไม่ดีกันแน่
บางคนก็บอกว่าไม่ดีนะ จะไปเกรงใจเขาทำไม ไม่ควรจะไปเกรงใจจะทำให้เรากลัวทำในสิ่งที่ควรจะทำ แต่อีกมุมหนึ่งก็บอกว่า ต้องรู้จักเกรงใจกันบ้าง ไม่งั้นมันก็ไม่ถูกต้องตามประเพณีของคนไทย
อีกแล้วครับท่าน แปลไม่ได้ตรงตัวจริงๆเป็นภาษาอังกฤษ สำนวนที่อาจจะใกล้ที่สุดก็คือ I don’t want to impose ประมาณว่าไม่อยากรบกวน
ถ้าไม่ใช่สำนวนนี้สิ่งที่ใกล้ที่สุดก็คือ Constrained นะฮะ นั่นก็คือแคร์ความรู้สึกของเขาน่ะก็เลยเกรงใจเขานั่นแหละ
และเช่นเคย ทำไมถึงแปลไม่ได้ เพราะว่านี่คือเอกลักษณ์ไทยแท้จริงเลยครับ!
“กตัญญู”..อะอะอะ รอบนี้เถียงกันแน่เลย เถียงกันแล้วว่ามี มีคำแปลเปิดดูได้ ไอ้ผมก็เถียงกลับครับว่า มีคำแปลแน่นอน ทุกคำมีคำแปล แต่คำนั้นมันตรงตามความรู้สึกและความหมายจริงๆไหม
คำว่ากตัญญู เอาเข้ากูเกิร์ลคื gratitude/grateful ผมเห็นแล้วผมงง เฮ้ยไม่ใช่ นั่นไม่ใช่ความหมายของกตัญญู เพราะว่า grateful แปลว่ารู้สึกขอบคุณ และgratitude ความรู้สึกขอบคุณ
แต่คำว่ากตัญญูมีมากกว่านั้น สำหรับผมแปลว่า loyalty/loyal แต่ที่ตรงที่สุดของ loyalty คือซื่อสัตย์ หรือว่าภักดี..เอ้า แล้วเราจะแปลคำว่ากตัญญูยังไงดี
ผมว่าความหมายที่ตรงกว่าคือ ความซื่อสัตย์ภักดีที่เกิดจากความรู้สึกขอบคุณ หรือว่า loyalty that comes from gratitude
ว้า..ยังเหลือ “บุญคุณ” อีกคำ เห็นต้องไปหาดู-หาฟังเอาเองต่อแล้วล่ะ พอดีเนื้อที่หมด แต่ถึงจะแปลเป็นภาษาอังกฤษไม่ได้ นักร้องฝรั่งหัวใจลูกทุ่งอย่างโจนัสก็เข้าใจคำว่า “บุญคุณ”..
ลึกซึ้ง กว่าคนไทยบางคนเสียอีก (แน่ะ)!
