“จากการเฝ้าระวังของกรมควบคุมโรค สถานการณ์ของวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก (XDR-TB) ในปี 2564 พบผู้ป่วย XDR-TB 3 ราย ในจังหวัดกาญจนบุรี ปทุมธานี และปราจีนบุรี วัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก (XDR-TB) เป็นโรคติดต่ออันตรายลำดับที่ 13 ตาม พรบ.โรคติดต่อ 2558
สาเหตุที่ทำให้เกิดเชื้อวัณโรคดื้อยา 2 ประการคือ
1) ติดเชื้อวัณโรคดื้อยา เมื่อป่วยจึงป่วยเป็นวัณโรคดื้อยาทั้งที่ไม่เคยรับการรักษามาก่อน
2) ได้รับการรักษาวัณโรคที่ไม่สม่ำเสมอ ไม่ครบถ้วนหรือด้อยคุณภาพ ทำให้เกิดการคัดเลือกสายพันธุ์เชื้อดื้อยา
กลุ่มเสี่ยงที่จะเป็น XDR-TB ได้แก่ ผู้ป่วยวัณโรคที่สัมผัสผู้ป่วย XDR-TB หรือ ผู้ป่วย MDR-TB ที่ปฏิเสธการรักษา ไม่ยินยอมให้มีผู้กำกับการกินยาขาดการรักษา ไม่ปฏิบัติตามแผนการรักษา เช่น กินหรือฉีดยาไม่สม่ำเสมอ”
“การพยากรณ์โรคและภัยสุขภาพของสัปดาห์นี้ คาดว่าในช่วงนี้อาจจะพบผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก (XDR-TB) และมีโอกาสพบการแพร่กระจายของโรคในวงกว้างได้ เนื่องจากโรคนี้สามารถแพร่เชื้อให้ผู้อื่นได้โดยการไอ จาม หรืออาการอื่นๆ ที่ทำให้เกิดละอองฝอยที่มีเชื้อวัณโรคลอยอยู่ในอากาศ
เมื่อผู้สัมผัสใกล้ชิดสูดหายใจเอาละอองฝอยที่มีเชื้อวัณโรคเข้าไปในปอด ทำให้เกิดการป่วยเป็นวัณโรคได้ และผู้ที่สัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยวัณโรค XDR-TB จะติดเชื้อและป่วยเป็นวัณโรค XDR-TB ได้ทั้งๆ ที่ยังไม่เคยได้รับยาวัณโรคมาก่อน สำหรับการรักษา XDR-TB มีความยุ่งยากและค่าใช้จ่ายสูงกว่าการรักษาวัณโรคที่ยังไวต่อยา (DS-TB) หลายเท่า
และมีผลสำเร็จของการรักษาน้อยกว่า เมื่อเปรียบเทียบ ทั้งในเรื่องของผลสำเร็จของการรักษา และค่าใช้จ่ายที่จะเกิดขึ้น การรักษา XDR-TB ต้องใช้ระยะเวลาอย่างน้อย 20 เดือน โดยจะต้องฉีดยาทุกวันอย่างน้อย 8 เดือน และรักษาสำเร็จได้เพียงประมาณร้อยละ 50
กรมควบคุมโรค จึงขอแนะนำสถานพยาบาล ให้มีการเฝ้าระวัง ตรวจจับ และรีบรายงานโดยเร็ว โดยทำการสอบสวนโรคและค้นหาผู้สัมผัส เมื่อพบผู้ป่วย รายใหม่จะได้รับการรักษาอย่างถูกต้องเหมาะสม เพื่อป้องกันและควบคุมโรคได้ทันเวลาไม่ให้แพร่ระบาดในวงกว้างต่อไป
นอกจากนี้ ขอแนะนำประชาชนให้สวมหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัย 100% เว้นระยะห่างระหว่างบุคคล และล้างมือด้วยน้ำสบู่หรือแอลกอฮอล์เจลบ่อยๆ ซึ่งจะสามารถป้องกันได้ทั้งวัณโรค (XDR-TB) และโรควิด 19 สามารถสอบถามข้อมูลได้ที่สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร.1422”
