กินอยู่อย่างไรให้ห่างไกลพยาธิตัวตืด

          หลายท่านเกิดข้อสงสัยว่า คนที่เป็นโรคพยาธิตัวตืดเกิดขึ้นได้อย่างไร และไม่อยากให้คนในครอบครัวเป็นโรคนี้ จะมีวิธีการดูแลตัวเอง หรือป้องกันจากโรคนี้ได้อย่างไร มีคำแนะนำเกี่ยวกับเรื่องนี้มาฝาก

วิธีป้องกันให้ห่างไกลโรคพยาธิตัวตืด

          พยาธิตัวตืดที่พบได้บ่อยในบ้านเราก็คือ พยาธิตืดหมู และพยาธิตืดวัว ซึ่งทั้งสองชนิดนี้เกิดจากการรับประทานเนื้อหมู เนื้อวัว หรือเนื้อควายที่ปรุงไม่สุก ซึ่งภายในกล้ามเนื้อมีถุงซีสต์ถุงน้ำซึ่งภายในมีตัวอ่อนของพยาธิอยู่ภายใน ตัวอ่อนจะเจริญเติบโตเป็นพยาธิโตเต็มวัยในลำไส้เล็ก แล้วแย่งดูดซึมอาหาร ซึ่งพยาธิระยะตัวเต็มวัยจะมีขนาดใหญ่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าและมีความยาวได้หลายเมตร

         โรคพยาธิตัวตืดอีกแบบหนึ่ง มาจากผักสด หรือน้ำ ที่เรารับประทานโดยไม่ผ่านความร้อน แล้วมีการปนเปื้อนของไข่พยาธิตืดหมู ตัวอ่อนที่อยู่ในไข่สามารถฟักตัวและเข้าสู่กระแสเลือด แล้วไปฝังตัวสร้างเป็นซีสต์ถุงน้ำที่มีตัวอ่อนอยู่ภายใน ซึ่งจะพบได้ในอวัยวะต่าง ๆ เช่น กล้ามเนื้อ ลูกนัยน์ตา สมอง หรือไขสันหลังได้

จะทราบได้อย่างไรว่ามีพยาธิตัวตืดอยู่ในร่างกาย

          พยาธิตัวตืดที่อยู่ในร่างกายมี 2 รูปแบบ คือ การมีพยาธิระยะตัวเต็มวัยอาศัยในลำไส้เล็กของคน ผู้ป่วยอาจจะมีอาการปวดท้อง มวนท้อง คลื่นไส้ อาจจะรับประทานอาหารได้จุมากขึ้น และน้ำหนักลด ซึ่งอาการมักจะไม่ค่อยรุ่นแรง อีกรูปแบบหนึ่งของการติดโรคพยาธิตัวตืด คือ การที่มีซีสต์ถุงน้ำของพยาธิตืดหมูอยู่ในอวัยวะต่าง ๆ ของเราเช่น หากอยู่ที่กล้ามเนื้อจะมีอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อยู่ที่ลูกนัยน์ตาก็อาจจะรบกวนการมองเห็น อยู่ในสมอง หรือไขสันหลังผู้ป่วยจะมีอาการปวดศีรษะรุนแรง มีอาการชัก หรือในบางรายอาจทำให้เสียชีวิตได้

เป็นโรคพยาธิตัวตืดจะรักษาได้อย่างไร

          ถ้าสงสัยว่าจะติดโรคพยาธิตัวตืด ข้อสำคัญไม่แนะนำให้ซื้อยามารับประทานเอง ควรมาพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย เพราะยาที่ใช้รักษาโรคพยาธิมีหลายชนิด หากไม่ใช้ยารักษาโรคพยาธิตัวตืดโดยเฉพาะ การรักษาจะไม่ได้ผล เพราะส่วนหัวของพยาธิตัวตืดก็ยังเกาะอยู่กับผนังลำไส้ จะเจริญเติบโตงอกปล้องได้เรื่อย ๆ ออกมาได้เช่นเดิม

          ดังนั้น การรับประทานอาหารปรุงสุก จะช่วยให้เราห่างไกลจากโรคพยาธิตัวตืดได้

ผศ. นพ. โกศล รุ่งเรืองชัย

ภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

มหาวิทยาลัยมหิดล